Deelgemeente in België

Situering

Provincie

Vlaams-Brabant

Gemeente

Tienen

Coördinaten

50°48'N  4°52'E

Overig

Postcode

3300

Netnummer

016

Inhoud

1 Ligging

Ligging

Oorbeek behoort tot het kanton Tienen, arrondissement Leuven. Op 1 januari 1971 werd Oorbeek, samen met Bost, bij Tienen gevoegd. Oorbeek telde toen 352 inwoners. In ditzelfde jaar waren ook Kumtich en Vissenaken tot één gemeente samengesmolten. Op 1 januari 1977 werd Groot-Tienen gevormd uit de gemeente Tienen (Tienen + Bost + Oorbeek), Kumtich-Vissenaken, Sint-Margriet Houtem, Oplinter, Hakendover, Goetsenhoven, een klein deel van Bunsbeek en van Hoegaarden. Als grens tussen Tienen en Hoegaarden werd de snelweg E5 (nu E40) genomen. Hierdoor ging Groot-Overlaar naar Tienen. Anderzijds werden er delen van Kumtich, Oorbeek, Bost en Goetsenhoven bij Hoegaarden gevoegd. Oorbeek verloor meer dan een kwart van zijn grondgebied aan Hoegaarden.

De naam Oorbeek

In 1095 ontslaat Gualcherus, bisschop van Kamerijk, de kerk te Kortenberg uit de bisschoppelijke jurisdictie. De akte is mede ondertekend door Boudewijn van Oorbeek, in het Latijn (Signum) Balduini de Orbecca. Deze attestatie bevat de oudste vorm van Oorbeek en noemt tevens de oudst bekende inwoner. Twee verklaringen voor de naam Oorbeek zijn mogelijk. Het element oor kan oeros betekenen. Oorbeek, "beek waaraan oerossen kwamen drinken" is aannemelijk, wegens de thans verdwenen twee poelen in het dorp. Anderzijds is het aantrekkelijk om het eerste lid te verbinden met een verloren gegaan woord oer dat kiezelhoudend zand betekent. Oorbeek zou dan zoveel betekenen als "modderig beekje". Het tweede lid beek is door i-umlaut ontstaan uit Germaans baki. Dezelfde naam, maar met Romaanse evolutie, vinden we in Orbais. Door assibilatie van k voor i, in de 4de-5de eeuw, ontstond de vorm op -bais. In het Germaans gebleven deel zorgde de i-umlaut in de 8ste eeuw voor de overgang van baki naar beki, met verdere evolutie naar beke en beek.

Een gravure met geschiedenis

In de sacristie bevindt zich een lijst met 4 etsen. Eén tekst herinnert aan de slag bij Montlhéry, ten zuiden van Parijs, op dinsdag 16 juli 1465. Tegen Lodewijk XI smeedden enkele edellieden een verbond, bekend als de Ligue du Bien public of de Liga voor Openbaar Welzijn. Onder de verbondenen of Ligisten bevonden zich onder meer Karel de Stoute. In deze veldslag sneuvelde Geert van Rijckel, echtgenoot van Catlijn van Oorbeek. Catlijn stierf op 5 februari 1475 en werd begraven in het koor van de kerk van Oorbeek. Thans is de gedeeltelijk vernielde steen ingemetseld in de zuidelijke kerkmuur.

Landschappen

Orbecca wandelroute

Literatuur

P. Kempeneers, Oost-Brabantse plaatsnamen: Oorbeek. Leuven, Instituut voor Naamkunde, 2003.

Externe link